BEOGRAD, Danas počinje izgradnja gasovoda “Južni tok” u Srbiji, a prve ideje o realizaciji ovog projekta u Srbiji pojavile su se još 2006. godine.
Izgradnja Južnog toka kroz Srbiju počeće danas oko 16 časova, kada će predsjednik Srbije Tomislav Nikolić dati nalog za početak zavarivanja prvog spoja gasovoda koje će biti obavljeno u Šajkašu.
Riječ je o jednoj od najvrednijih investicija u zemlji u posljednjih nekoliko decenija, vrijednoj više od 1,9 milijardi evra, koja bi Srbiji trebalo da donese još bolji geostrateški značaj i poziciju.
Pregovori o početku izgradnje Južnog toka kroz Srbiju bili su, međutim, veoma dugi i počeli su još sredinom prošle decenije.
Početku izgradnje ovog gasovoda kroz Srbiju prethodili su :
20. decembra 2006 – Gasprom potpisao sa Vladom Srbije memorandum o izgradnji magistralnog gasovoda kroz Srbiju od granice sa Bugarskom i, kako je tada u njemu navedeno, do granice sa Hrvatskom, i dalje prema sjevernoj Italiji.
22. januara 2008 – Vlada Srbije usvojila tekst sporazuma o saradnji Rusije i Srbije u oblasti naftne i gasne privrede, kojim je osim izgradnje gasovoda i skladišta gasa u Banatskom Dvoru, bila predviđena prodaja 51 odsto akcija NIS-a ruskom Gaspromu za 400 miliona evra i dodatnih 500 miliona evra za investicije do 2012. godine.
25. januara 2009 – Rusija i Srbija zaključile strateški sporazum o saradnji u oblasti nafte i gasa.
25. februara 2008 – Predsjednik Upravnog odbora Gasproma Aleksej Miler i Saša Ilić, direktor Srbijagasa, potpisali u Beogradu Sporazum o saradnji i realizaciji projekta o izgradnji gasovoda za tranzit prirodnog gasa preko teritorije Srbije. Potpisivanju prisustvovao i Dmitrij Medvedev, tada kao vicepremijer i predsjednik borda direktora energetskog ruskog giganta Gasprom i kandidat za šefa ruske države na predsjedničkim izborima.
10. septembra 2008 – Parlament Srbije ratifikovao rusko-srpski energetski sporazum, čime je otvoren put za realizaciju projekta gasovoda Južni tok. Vrijednost tog projekta koji treba da se završi kroz pet godina je, oko 20 milijardi dolara.
24. decembra 2008 – Predstavnici Srbije i Rusije potpisali su u Moskvi paket sporazuma o energetskoj saradnji, a predsjednici dve države, Boris Tadić i Dmitrij Medvedev – zajedničku izjavu, kojom se na državnom nivou garantuje sprovođenje tih dokumenata. Istog dana ministar energetike Srbije Petar Škundrić i predsjednik Upravnog odbora Gaspromnjefta Aleksandar Djukov potpisali su ugovor o kupoprodaji većinskog paketa akcija Naftne industrije Srbije, a generalni direktor Srbijagasa Dušan Bajatović potpisao je sa direktorom Gaspromeksporta Aleksandrom Medvedovom Memorandum o razumjevanju, i sa predsjednikom Uprave Gasproma Aleksejem Milerom protokol o saradnji. Posljednja dva dokumenta odnosila su se na izgradnju gasovoda Južni tok i skladišta gasa u Banatskom dvoru.
20. oktobra 2009 – Srbijagas i Gasprom osnovali zajedničko preduzeće za izgradnju gasovoda Južni tok pod nazivom “Južni tok – Srbija” kao i zajedničko preduzeće za Banatski Dvor. Potpisnici su bili direktor Srbijagasa Dušan Bajatović i predsjednik Gasproma Aleksej Miller. Ruski predsjednik Dmitrij Medvedev je prilikom posjete Beogradu izjavio da osnova rusko-srpske saradnje “može i treba da bude ekonomska saradnja”.
5. februara 2010 – Srpska kompanija Srbijagas i ruski Gasprom potpisali ugovor o osnivanju zajedničkog preduzeća za podzemno skladište gasa Banatski Dvor.
25. aprila 2012 – Ruski Gaspromnjeft isplatio posljednju ratu za investicione obaveze predviđene kupoprodajnim ugovorom za 51 odsto akcija Naftne Industrije Srbije (NIS), čime je ispunio uslove sporazuma sa Vladom Republike Srbije, dva mjeseca prije dogovorenog roka.
29. avgusta 2012 – Premijer Rusije Dmitrij Medvedev odobrio ukazom nacrt sporazuma o dugoročnim isporukama ruskog prirodnog gasa Srbiji, na osnovu koga će se Srbiji do 2021. godine isporučivati po pet milijardi kubnih metara gasa godišnje. Srbija je obavezana da u naredne tri godine plati dug za dotad isporučeni gas.
29. oktobra 2012 – Gasprom sa Srbijom potpisao konačno investiciono rješenje, a 7. decembra zvanično počela realizacija projekta Južni tok u gradu Anapi, na jugu Rusije.
15. novembra 2012 – Ruski kredit za pomoć budžetu Srbije i realizacija gasovoda Južni tok bili su glavne teme 11. zasjedanja srpsko-ruskog Međuvladinog komiteta za saradnju. Ruski ministar energetike Aleksandar Novak, koji je sa ministrom Bačevićem kopredsjednik Komiteta, izjavio je da je rusko ministarstvo finansija dobilo od srpske strane zvanični zahtev za kredit i da se sva za to potrebna dokumenta nalaze u ministarstvu finansija u fazi razmatranja.
13. decembar 2012 – Vlada Srbije usvojila je Uredbu o utvrđivanju prostornog plana područja posebne namjene transnacionalnog gasovoda Južni tok.
27. marta 2013 – Delegacija Gasproma predvođena Aleksejem Milerom sastala se sa državnim vrhom Srbije, a potpisana dva ugovora o isporuci ruskog gasa Srbiji do kraja 2021. godine, koji će zemlji obezbediti potpunu bezbednost u snabdevanju, kao i nižu cijenu gasa u narednih 10 godina. Prvi ugovor su potpisali Miler i direktor Jugorosgasa Vladimir Koldin, a drugi su potpisali Koldin, u ime Jugorosgasa, i generalni direktor Srbijagasa Dušan Bajatović. Istaknuto je da je u NIS je uloženo dve milijarde evra, a planirano još tri milijarde, što se tiče projekta Južni tok, on teče prema planiranim rokovima i da je početak radova u Srbiji je predviđen za decembar 2013 – januar 2014. godine.
– Premijer Srbije Dačić najavio da se, u saradnji s Rusijom, između ostalog, planira izgradnja gasnih centrala, stabilna cijena isporuke gasa velikim gigantima, kao što su Azotara u Panečevu ili Petrohemija, kao i mogućnost izgradnje još nekoliko podzemnih skladišta kao što je u Banatskom dvoru.
– Prvi potpredsjednik Vlade SrbijeAleksandar Vučić je sa predstavnicima Gasproma razgovarao o izgradnji gasnih centrala, prisustvu ruskog kapitala u Srbiji, investicijama u energetici, kao i izgradnji Južnog toka.
17. maja 2013 – Ministar prirodnih resursa, rudarstva i prostornog planiranja Srbije Milan Bačević izjavio da se izrada projektne dokumentacije za Južni tok privodi kraju. Na sastancima u Moskvi dogovorili smo se da Gasprom finansira realizaciju cijelog projekta kroz našu zemlju, a Srbija će svoj ugovoreni udio da vraća iz tranzitnih taksi. Tako tokom izgradnje gasovoda Srbija neće imati troškove, a zaposliće gotovo cijelu građevinsku operativu”, naveo je ministar.
1. jul 2013 – Međuresorna radna grupa za realizaciju projekta Južni tok formirana je u Krasnodarskom regionu na jugozapadu Rusije, na obalama Crnog i Azovskog mora. Njen zadatak je da prati sve faze izgradnje gasovoda, uključujući pitanja obezbjeđenja zemljišta i neophodnih dozvola, rečeno je Itar tasu u regionalnom ministarstvu industrije i energetike.
8. novembar 2013. – Vlada Srbije utvrdila izmjene i dopune prostornog plana područja posebne namjene transnacionalnog gasovoda Južni tok.
11. novembar 2013. – Na sastanku premijera Srbije Ivice Dačića i direktora Gasproma Alekseja Milera dogovoreno je da će radovi na izgradnji gasovoda Južni tok kroz Srbiju početi 24. novembra. Ruska strana predložila je da prilikom početka izgradnja gasovoda Južni tok u Srbiji svečano budu potpisani Sporazum o transportu gasa kroz Srbiju, Sporazum o finansiranju srpskog udela i poseban ugovor s Vladom Srbije.
13. novembar 2013. – Ministar građevine Srbije Velimir Ilić uručio je direktoru Srbijagasa Dušanu Bajatoviću lokacijsku dozvolu za izgradnju Južnog toka.
14. novembar 2013. – Ministar građevinarstva i urbanizma Srbije Velimir Ilić direktoru Srbijagasa Dušanu Bajatoviću uručio građevinsku dozvolu za prvu fazu radova na gasovodu Južni tok u Srbiji. B92