BANJALUKA, Trend pada potrošnje goriva u Evropi, strogi ekološki zahtjevi i predimenzioniranost rafinerijskih kapaciteta uveliko će otežati poslovanje, pa čak i dovesti do gašenja pojedinih postrojenja u regionu, ali crni scenario neće zahvatiti Rafineriju nafte Brod, ocjenjuju analitičari.
Ranije prognoze agencije “Bloomberg” da će rekordni pad potražnje za gorivom u zadnjih 19 godina rezultirati smanjenjem rafinerijskih kapaciteta u Evropi za 10 odsto tokom ove decenije i prouzrokovati zatvaranje 10 evropskih rafinerija počele su se ostvarivati.
Naime, francuska naftna kompanija “Total” najavila je da će ona i drugi veliki igrači na polju prerade nafte u narednim godinama zatvoriti više rafinerija zbog prilagođavanja novim zahtjevima društva.
Kristof de Maržeri, generalni direktor “Totala”, kazao je da će se zatvarati rafinerije, jer će se smanjivati potrošnja, a samim tim i proizvodnja. On je, takođe, ukazao da su i u Francuskoj kapaciteti rafinerija preveliki, te da će rafinerije morati da se zatvaraju kao i u drugim zemljama, ali nije precizirao kojim konkretno rafinerijama prijeti gašenje.
Kako prenosi portal Energynews.ba, evropska industrija prerade nafte bori se sa smanjenjem marži svojih zastarjelih fabrika, koje zahtijevaju velike investicije u održavanje, dok istovremeno tražnja za naftom pada zbog ekonomske krize. Lani su u Evropi zatvorene četiri rafinerije, a za ovu godinu najavljeno je zatvaranje još tri.
Analiza agencije “Bloomberg” pokazala je da su evropske rafinerije uglavnom zastarjele i prema strukturi proizvodnje okrenute benzinu iako je dizel mnogo traženiji. Zbog sloma tržišta smatraju da je izvjesnije da će se vlasnici radije odlučiti na zatvaranje nego na modernizaciju.
Prema podacima “Essar Energyja”, 2011. godine su čak dvije trećine evropskih rafinerija poslovale sa gubitkom.
U banjalučkoj “Nestro grupaciji”, u okviru koje posluje Rafinerija nafte Brod, kažu da nove vijesti sa evropskog naftnog tržišta potvrđuju svu složenost uslova u kojima posluju naftne kompanije.
“Ovim se potpuno besmislenim pokazuju optužbe pojedinaca da Rafinerija nafte u Brodu jedina posluje negativno u Evropi. Istina je posve drugačija, jer je evidentno da se i tržište naftnih derivata u regionu suočava s manjkom potrošnje jer se zemlje bore s posljedicama ekonomske krize i recesije. Poseban pad je vidljiv kod motornih benzina, gdje je većina rafinerija prinuđena da obara cijene, što utiče na smanjenje profitabilnosti”, kazao je Rade Vidaković, načelnik za informisanje u “Nestro grupaciji”.
On kaže da dodatni problem za jedinu bh. rafineriju nafte predstavlja to što domaće tržište nije, poput država u okruženju, zaštićeno od prometa nekvalitetnih goriva, te je izrazio nadu da će institucije i javnost prepoznati značaj postojanja domaćeg rafinerijskog postrojenja za energetsku stabilnost, zapošljavanje i ubiranje javnih prihoda.
“Kompanija ‘Zarubežnjeft’ (vlasnik ‘Nestro grupacije’) će kao ozbiljna kompanija nastaviti s investiranjem u modernizaciju postrojenja u Brodu, očekujući da će se u narednim godinama poboljšati situacija na naftnom tržištu”, kazao je Vidaković.
Prema prošlogodišnjoj analizi konsultantske kuće “A.T. Kearney”, dvije trećine rafinerija u jugoistočnoj Evropi moraju promijeniti način poslovanja ili se suočiti s visokim rizikom od zatvaranja postrojenja. Kako se navodi, postrojenja u regionu uglavnom loše upravljaju lancem nabavke te njihovi finalni proizvodi nemaju visoku dodatnu vrijednost.
“Nijedna od 17 rafinerija u 10 zemalja regiona nije zadovoljila najviše svjetske standarde, dok su samo četiri svrstane u kategoriju rafinerija manjeg rizika, među kojima je Rafinerija u Rijeci”, ističu u “A.T. Kearneyju”.
Domaći analitičari kažu da su rafinerije nafte u regionu pod sve većim troškovnim opterećenjima zbog efekata krize i potrebe tehnološkog ispunjavanja visokih standarda zaštite životne sredine i preorijentisanja na traženije dizel gorivo.
“Kapaciteti rafinerija u regionu su predimenzionirani za domaće tržište, a zbog krize je izvoz sve otežaniji, zbog čega vjerujem da će u dogledno vrijeme morati doći do gašenja pojedinih postrojenja. Da budem konkretan, najveće šanse da se zatvore na prostoru bivše Jugoslavije imaju rafinerije u Novom Sadu i Sisku, kao i neke u Bugarskoj, a možda i Rumuniji i Mađarskoj”, kaže Dušan Bogdanović, stručnjak za energetski sektor.
Konkurentsku prednost Rafinerije u Brodu vidi u investicionoj podršci ruskog vlasnika i očekivanom početku eksploatacije nafte u RS, koja bi, naglašava, značajno redukovala troškove transporta za potrebe uvoza sirove nafte za preradu. Nezavisne novine
