BANJALUKA, Sudbina najvećeg projekta u RS, izgradnja trećeg bloka Termoelektrane (TE) u Ugljeviku, dovedena je u pitanje zbog nerealno visoke cijene za ekspropijaciju zemljišta budućih kopova, ali i dubine na kojoj se nalaze rezerve uglja, upozorava Duško Perović, šef Predstavništva RS u Moskvi.
Ipak, on naglašava da za projekat izgradnje TE, koji vodi “Comsar Energy”, još ima šanse, jer se sad intenzivno razmatra mogućnost jamske eksploatacije uglja, koja je znatno jeftinija i efikasnija.
Kako napreduju ruske investicije koje se realizuju u RS?
PEROVIĆ: Najveća ruska investicija koja se realizuje u RS je izgradnja trećeg bloka TE u Ugljeviku, koju vodi firma “Comsar Energy” ruskog biznismena Rašida Serdarova. Projekat “Ugljevik tri” se nalazi na reviziji i nostrifikaciji kod državnih organa i očekuje se da ta revizija bude završena do početka juna, tako da se u julu može očekivati početak građevinskih radova na samoj elektrani. Takođe, treba da bude objavljen javni interes za polje “Istok 2”. Ipak, moram reći da je došlo i do određenih problema koji mogu da ugroze čitav projekat.
O čemu se konkretno radi?
PEROVIĆ: Najveći problem predstavlja cijena eksproprijacije zemljišta, ali i istraživanja koja su pokazala da se ugalj nalazi na većim dubinama od onih koje su prvobitna istraživanja, koja su dostavljena “Comsaru”, pokazivala. Kada sam razgovarao sa Serdarovim, on mi je rekao da je ostao u šoku kada su mu saopštili cijene zemljišta za eksproprijaciju, a jednako su bili iznenađeni i Kinezi koji su angažovani na projektu. Sve to je dovelo na ivicu rentabilnosti čitav projekat. Ako se pređe preko neke granice koja nije realna, ja vam mogu reći da taj projekat neće biti ni realizovan. Sad je pitanje da li su ljudi zainteresovani da u Ugljeviku bude još jedna elektrana ili ne.
Da li to znači, ukoliko ne bude obaranja cijene eksproprijacije, da je izvjestan kraj projekta?
PEROVIĆ: Ne! “Comsar” je angažovao institute koji su uradili studiju izvodljivosti za rudnik, za koji je prvobitno planirano da se radi kao površinski kop i sad postoje prilično pouzdani proračuni da je isplativije da se radi jamska eksploatacija u Ugljeviku. Time bi se uštedjelo na eksproprijaciji i na troškovima otkrivke. Međutim, svi ti nalazi su poslati u Kinu i sad se čeka ocjena kineskih stručnjaka, koji su poznati kao najveći eksperti za jamske kopove.
Koliko će trajati ta neizvjesnost zbog čekanja rezultata iz Kine?
PEROVIĆ: Mislim da će za to biti potrebna oko dva mjeseca. Takođe, najavljen je dolazak i kineskih stručnjaka na lice mjesta.
Koliko je jamsko vađenje uglja skuplje od površinskog?
PEROVIĆ: Naprotiv, što je najzanimljivije, cijela priča o jamskom kopu bi bila i dosta jeftinija i efikasnija. Ta tehnologija jamskog kopanja je dosta napredovala, uostalom imamo dobre primjere gdje to uspješno rade u Sloveniji, Poljskoj, Ukrajini…
Koliko je “Comsar” dosad uložio u projekat u Ugljeviku?
PEROVIĆ: “Comsar” je do sada uložio u projekat zvanično, što je registrovano, više od 65 miliona KM. Izgrađeni su infrastruktura, mostovi, plaćane dažbine, napravljen kampus. Pored toga, oko 750.000 evra je dato u humanitarne svrhe, za podršku sportu, kulturi, za izgradnju dvije crkve i lokalnoj zajednici.
Drugi projekat “Comsara” je HE Mrsovo. Kako napreduje taj projekat?
PEROVIĆ: Mrsovo je u pripremi i čeka se revizija projekta konsultanta i kineskih partnera. Kreće se jako brzo u gradnju.
“Južni tok”
Da li su dešavanja u Ukrajini i upozorenja koja se čuju iz EU ugrozila projekat “Južni tok”?
PEROVIĆ: To je globalni projekat koji zahvata više država, od kojih su neke u EU i može doći do nekog kočenja. Tu treba napomenuti, što mnogi zaboravljaju, da “Južni tok” nije samo ruski, već i evropski projekat, jer 50 odsto akcionara su velike energetske kompanije iz EU.
Dosad je najveći problem bio insistiranje EU da taj gasovod bude usklađen s trećim energetskim paketom, tako da se i drugima dozvoli transport gasa kroz gasovod. Pregovori “Gazproma” i EK teku i dalje, bez obzira na krizu u Ukrajini. U tome je suština, mi ne možemo da sudimo šta će biti, ali ja sam optimista i očekujem da se situacija smiri.
Kriza u Ukrajini
Kakvo je raspoloženje građana u Rusiji?
PEROVIĆ: Rejting Putinu je skočio na 83 odsto. Došlo je do ujedinjenja i mobilizacije naroda. Rusija je na velikoj prekretnici. Nisu razvijali sopstvenu tehnologiju i koristili su tuđu. Sad kad su osjetili ranjivost zbog toga, sigurno će početi da razvijaju svoju tehnologiju. Mislim da su se mnogo probudili od kada je počela kriza u Ukrajini. Rusija ima veliki potencijal, najveće resurse, izuzetno obrazovane ljude, a sad se pojavio i pozitivni patriotizam koji cijeni više rusko. Takođe, lično mislim da su potezi Rusije u ovoj krizi iznuđeni, i da nisu odreagovali kako su odreagovali, sljedeće godine bi Majdan bio u Moskvi.
Rafinerija nafte
Da li ima šanse za bolje poslovanje Rafinerije nafte u Brodu?
PEROVIĆ: Što se tiče Rafinerije nafte, nedavno sam sa predsjednikom RS Miloradom Dodikom bio na sastanku sa rukovodstvom “Zarubežnjefta”.
Rafinerijski biznis je generalno u krizi i teško je biti u plusu ako nemaš svoju naftu. Pozitivno je da postoji velika mogućnost da “Jadran naftagas” nađe naftu i ako se to desi, što je vrlo vjerovatno, onda će Rafinerija odmah ući u plus. Nezavisne novine
