SARAJEVO , Posljednjih godina zbog interne ekonomske politike i zbog globalnih političkih i ekonomskih dešavanja, cijene nafte i naftnih derivata u zemljama regiona Balkana u značajnoj mjeri su porasle što je često izaziva negodovanje potrošača.
Prema posljednjim podacima, najskuplje gorivo u regionu toče građani Hrvatske, a najjeftinije gorivo je u Bosni i Hercegovini, javlja Anadolu Agency (AA).
Cijene naftnih derivata u Bosni i Hercegovini posljednjih godina konstatno su rasle.
Tako danas litar bezina 95 u Bosni i Hercegovini iznosi 2,35 KM, odnosno 1,20 evra, litar benzina 98 – 2,45 KM, odnosno 1,25 evra i dizel 2,40 KM ili 1,23 evra, što je najjeftinije u regionu.
Nakon BiH, po niskim cijenama slijedi Srbija gdje ipak cijene naftnih derivata variraju iz dana u dan i od pumpe do pumpe. Razlika nije velika, iznosi nekoliko dinara, maksimalno 10, što je manje od deset evrocenti. Iznosi koje treba odvojiti za litar goriva zavise od cjenovne politike pumpe te od lokacije na kojoj se nalazi.
Tako litar benzina 95 (Euro Premium BMB 95) u ovoj balkanskoj zemlji iznosi u prosjeku 152 dinara (1,29 evra), za litar Dizela (Euro Dizel) treba izdvojiti oko 155 dinara (1,32 evra), litar autogasa je 87,3 dinara (0,74 evra), dok za litar lož ulja treba izdvojiti u prosjeku 140 dinara (1,19 evra).
D2 i BMB95 se ne prodaju na pumpama u Srbiji od avgusta 2013. Eurodizel i Euro Premium BMB 95 se mogu kupiti kao zamjenska goriva koja su ekološki prihvatljivija i mogu se koristiti i u automobilima novije generacije kao i u starijim automobilima.
Iznos akciza uređuje Ministarstvo za finansije Srbije, a porez na dodatu vrijednost (PDV) iznosi 20 odsto. Savjet za energetiku Republike Srbije odlučuje o cijenama strateških energetskih proizvoda, u koje spadaju i naftni derivati.
Makedonija je takođe jedna od zemalja u regionu gdje se može po jeftinijim cijenama kupiti nafta i naftni derivati. Prema posljednjim podacima, u Makedoniji litar bezina 95 iznosi 83,00 MKD (1,35 evra), litar benzina 98 85,50 MKD (1,37 evra) i dizel 70,00 MKD (1,13 evra).
Slijedi Crna Gora gdje se cijene nafte u posljednjih šest mjeseci nisu puno mijenjale, tako da su oni koji redovno obilaze benzinske pumpe skoro i navikli koliko je novca potrebno za litar dizela ili benzina. Litar eurosupera BMB 98 tako košta 1,38 evra, dok se za eurosuper BMB 95 plaća 1,35 evra po litru. Litar evro dizela košta 1,27 evra, lož ulja za grijanje 0,95 evra i lož ulja u veleprodaji 1,23 evra. Ministarstvo finansija Crne Gore dva puta mjesečno usklađuje cijene naftnih derivata.
Kada je u pitanju porez na naftne derivate, procenat varira u odnosu na cijenu dizela i benzina, ali vrijednost akcize je 60 centi na litar. Trenutno, akciza na benzin iznosi 47 odsto, dok je akciza na dizel 43 odsto.
Urednik ekonomske rubrike u “Dnevnim novinama” i dobar poznavalac ekonomskih prilika u Crnoj Gori Nemanja Lacman u izjavi za Anadolu Agency kaže da su aktuelne cijene naftnih derivata, kada se u obzir uzme ekonomska situacija građana, i dalje visoke.
“Podsjećanja radi, prije nekoliko godina, gorivo smo plaćali ispod jednog evra. Sada, kada je automobil i više nego potreba, samo na gorivo građani potroše dobar dio svoje zarade. Alternative za sada nema, jer je slična situacija i u državama regiona, gdje su cijene ili vrlo malo niže ili čak i veće od naših”, smatra Lacman.
Najskuplje gorivo na Balkanu ipak toče Hrvati koji, primjerice za litar benzina 95 moraju izdvojiti 1,44 evra.
Prema hrvatskom Zakonu o tržištu nafte i naftnih derivata, cijene nafte utvrđuju se u skladu s uslovima na tržištu naftnih derivata na Mediteranu. Nivo poreznog tereta u ukupnoj cijeni benzina popela se na oko 54 odsto i 47 odsto za dizel.
U račun konačne cijene goriva ulazi nabavna cijena, devizni kurs kune, premija energetskog subjekta, sredstva koja se izdvajaju za financiranje rada državne Agencije za obavezne zalihe nafte, te naknade i trošarine, a na kraju porez na dodanu vrijednost (PDV) u iznosu od 25 odsto na ukupnu cijenu.
Tako u Hrvatskoj, prema najnovijim zvaničnim podacima, litar bezina 95 košta 10,99 kuna, odnosno1,44 evra, litar benzina 98 – 11,77 kuna ili 1,55 evra i dizel – 10,28 kuna, odnosno 1,35 evra. Anadolija
