VAŠINGTON, Američki časopis „Nešenel interest“ sastavio je spisak od pet naftnih sukoba koji su se završili katastrofom, prenosi Sutnjik.
Tokom posljednjeg vijeka razne države su ulazile u ratove zbog želje da osvoje naftu — stratešku sirovinu koja je suštinski bitna za razvoj industrije i armije. Ipak, često je težnja da se osvoje tuđe naftne oblasti dovodila do rizika da se uništi sopstvena zemlja.
„Neke zemlje su na sopstvenom gorkom iskustvu saznale da cijena koja mora da se plati za osvajanje nafte može da bude mnogo veća od vrijednosti te sirovine“, navodi „Nešnel interest“.
Prva dva mjesta na spisku zauzimaju sukobi zbog naftnih resursa u vrijeme Drugog svjetskog rata.
Na prvom mjestu je Japan
U avgustu 1941. godine SAD i Evropa su uvele embargo na isporuke nafte Tokiju zbog agresivne politike prema Kini i okupacije francuske Indokine.
Upravo je to, prema mišljenju autora članka, bilo katalizator za agresiju Japana u Tihom okeanu, na Dalekom istoku i u Jugoistočnoj Aziji, mada je očigledno da je postojalo mnoštvo razloga koji su podstakli Japan da uđe u Drugi svjetski rat.
Uništenje Tihookeanske flote SAD u Perl Harburu nije riješilo naftni problem Japana, a osvajanje azijskih izvorišta nije donijelo olakšanje ekonomiji te zemlje, jer je dopremanje goriva iz te oblasti bilo izuzetno komplikovano.
Pred kraj rata „za proizvodnju avijacionog goriva Japanci su morali da seku šume“.
Rat i težnja ka neograničenim zalihama nafte na kraju su doveli do „sloma imperije“, navodi autor.
Na drugom mjestu su bitka za Staljingrad i rat nacističke Njemačke i Sovjetskog Saveza
Ideja blickriga je propala još na ljeto 1941. godine.
„Ako je neko od lidera i vjerovao u ideju da osvoji naftu, onda je to bio Hitler koji se žalio da njegovi generali ’ništa ne znaju o ekonomskim aspektima rata‘. Oni bi se, međutim, za razliku od svog firera teško odlučili da nerazumno pošalju svoje tenkove u propast kako bi osvojili naftu“, piše autor.
Do juna 1942. glavne snage iscrpljene nacističke armije usmjerene su na osvajanje teritorije na jugu Rusije i pristupa izvorištima bogatim naftom na Kavkazu. U avgustu su se fašisti suočili sa dilemom da li da osvoje Staljingrad ili oblasti na Kavkazu bogate naftom.
Nacistička armija se na kraju podijelila, ali nije mogla da postigne nijedan od ta dva cilja.
„Tokom šest mjeseci njemačka vojska upućena na Kavkaz odstupala je duž cijelog fronta, a više od 100.000 vojnika i oficira se predalo u Staljingradu, što je bila prekretnica u Drugom svjetskom ratu. Snovi o nafti završili su se rušenjem Hitlerovog sna“, piše „Nešenel interest“.
Na spisku je i Iransko–irački „tankerski“ rat od 1980. do 1988. godine
Sukob je doveo do demoralizacije i slabljenja obje strane.
Irak je započeo rat napadom na iranske objekte naftne industrije i komercijalne brodove.
Iran je odgovorio napadom na iračke brodove i naftna izvorišta, a postavio je i morske mine u Persijskom zalivu.
Tokom sukoba je uništeno više od 450 brodova, ali nijedna od zaraćenih strana nije uspjela da odnese pobjedu nad protivnikom.
Od iranskih mina i raketa stradali su američki brodovi, što je isprovociralo intervenciju SAD protiv Irana.
Na četvrtom mjestu je invazija Iraka u Kuvajt, koja se dogodila 1991. godine
Jedan od razloga, kako piše list, bila je težnja Bagdada da osvoji naftne izvore Kuvajta.
Zbog agresije na svog susjeda Irak je pokvario odnose sa SAD, koje su faktički podržavale Bagdad u ratu protiv Teherana.
Irak je odbio da ispuni ultimatum Ujedinjenih nacija i da povuče vojsku iz Kuvajta, poslije čega su SAD prebacile u Saudijsku Arabiju kontingent od 500.000 vojnika i sprovele operaciju „Pustinjska oluja“, koja je uništila iračku armiju.
Moć Bagdada u arapskom svijetu se smanjila, a zemlja je pala u izolaciju, podsjeća list.
Ratovi SAD u Iraku takođe su bili povezani sa naftom, ali rasprave o tome u kojem stepenu vodiće se još mnogo godina, piše list.
„Čak i uz druge razloge za veliku vojnu intervenciju u oblasti Persijskog zaliva teško je povjerovati da bi SAD upućivale tako veliki vojni kontingent da je, na primjer, Nigerija napala Kamerun. Tokom američko–iračkih sukoba uticaj Bin Ladena i Al Kaide je pojačan, što je dovelo do tragedije 11. septembra 2001. godine“, navodi „Nešenel interest“, a prenio je Sputnjik. Energetika.ba
