NIŠ – Elektrifikacija Niša je počela neposredno poslije oslobodjenja od Turaka, kada je ovaj grad doživio preporod primjenom tzv. Vinterovog plana i izgradnjom mini-hidrocentrala na Nišavi. Prva “Sveta Petka”, sagrađena 1908. godine, a druga – “Sićevo” iz 1931. godine, praktično su i danas u funkciji.
Brana na Nišavi koja se vidi s puta kroz Sićevačku klisuru udaljena je dva kilometra od mašinske zgrade u kojoj se nalaze tri generatora. Instalisana snaga ove mini-hidrocentrale je 1,3 megavata.
“Na osnovu količine vode mi tj. zaposleni radnici ovde puštaju agregat po agregat, ta voda ulazi u turbinske šahte, nakon toga u turbine i pokreće se proizvodnja energije”, kaže Milan Đurđanović, inženjer za eksploataciju MHE.
Zaposleni u minihidrocentrali Sićevo kažu da se ovdje nikada ništa nije ozbiljnije kvarilo. Ona i dan danas proizvodi više od četiri miliona kilovat sati godišnje, što je prema nekim procjenama dovoljno za godišnju potrošnju više od 300 domaćinstava.
Ipak, Niš je početkom prošlog vijeka odavde dobio struju najpre za ulično osvjetljenje. Podaci govore da je tadašnji predsjednik niške opštine Todor Milovanović bio vizionar, ali i da se uvođenje struje nije baš dopadalo svima.
“Sama odluka bila je osporavana od strane na prvom mjestu niških trgovaca jer njima nije odgovarao razvoj industrije, razvoj proizvodnje, s obzirom da bi to umanjilo njihovu djelatnost, ali u svakom slučaju Todor Milovanović je uspio i među građanstvom i uopšte u gradu da stekne podršku”, kaže Bojana Nešić, istoričarka.
U narednom periodu u Sićevu bi trebalo da bude sagrađena nova mašinska zgrada a plan je da ova ostane ovako kako izgleda već punih 90 godina i otvori se za posjetioce. Starija pak mini-hidrocentrala “Sveta Petka” se rekontruiše.
“Ona je jedna od najstarijih u Srbiji, ona je izgrađena i puštena u rad 1908. godine. Trenutno je u toku revitalizacija cijelog objekta. Stara postrojenja će ostati kao muzejski eksponati a nova oprema je stigla i ona se ugrađuje trenutno”, rekao je Milan Đurđević.
Vodotok Nišave i riblji svijet, prema navodima zaposlenih u mini-hidrocentralama, nikada nisu bili ugroženi. RTS
