BERLIN – Nijemci se više ne boje hladne zime bez ruskog gasa. Prije godinu dana vladala je velika zabrinutost zbog moguće nestašice tog važnog energenta, a Moskva je ciljano raspirivala taj strah tvrdnjama da će se Njemačka smrzavati bez Gaspromovih isporuka ruskog gasa. Ruski državni koncern je krajem avgusta 2022. u potpunosti prestao da isporučuje zemni gas Njemačkoj.
Sudeći po rezultatima jedne aktuelne ankete, samo 14 odsto ispitanika u Njemačkoj je mišljenja da bi tokom predstojeće zime moglo da bude problema sa snabdijevanjem energijom.
Njemačka spremna za grijnu sezonu
Na drugoj strani, 64 odsto Nijemaca procjenjuje da će zemlja bez većih problema da pregura zimu, i to uprkos činjenici da je situacija oko snabdijevanja energentima i dalje teška. Istovremeno, 18 odsto ispitanika trenutnu situaciju procjenjuje kao „veoma opuštenu“ i uvjereno je da će Njemačka bez ikakvih problema da prebrodi hladno godišnje doba. To znači da „četiri od pet ispitanih osoba smatra da se Njemačka dobro spremila za predstojeću zimu“, zaključuje Savezno udruženje za energetiku i vodoprivredu (BDEW), koje je i naručilo to reprezentativno istraživanje.
„Zahvaljujući saradnji energetske privrede i politike po pitanju bezbjednosti snabdijevanja tokom proteklih godinu i po dana, mi danas relativno optimistično možemo da gledamo na situaciju vezanu za snabdijevanje energijom tokom zime“, zaključuje Kerstin Andrea, glavna direktorka BDEW.
Slično zvuči i Klaus Miler, predsjednik Savezne mrežne agencije koja je u Njemačkoj zadužena za snabdijevanje električnom energijom i gasom (Bundesnetzagentur), koji je do sada bio prilično oprezan u svojim procjenama. A sada na stranici Agencije može da se pročita njegova izjava u kojoj on kaže: „Stanje na početku grijne sezone znatno je bolje nego prošle godine.“
Miler pritom podsjeća na situaciju u skladištima gasa u Njemačkoj. Ona su naime puna. Već 5. novembra nivo popunjenosti je iznosio 100 odsto. Šef Savezne agencije je, osim toga, kao razlog za optimizam naveo i stabilan uvoz energije, odnosno uštede koje su ostvarene u zemlji.
To što mu je porastao optimizam počiva i na šest novih scenarija po pitanju snabdijevanja gasom u Njemačkoj tokom zime 2023/24. Te scenarije Agencija je predstavila prošle nedjelje. Samo dva scenarija, u okviru kojih se uvažava nekoliko potencijalno nepovoljnih faktora, bude razlog za zabrinutost.
A šta ako zima bude veoma hladna?
Načelno Savezna mrežna agencija smatra da je opasnost od moguće napete situacije po pitanju snabdevanja gasom tokom zime koja bi bila normalna, dakle s normalnim vremenskim uslovima, „u međuvremenu mala“. Problema bi moglo da bude u slučaju da tokom zime budu vladale veoma niske temperature. Zato se aktuelni scenariji ograničavaju na „zimu sa izraženim fazama hladnog vremena i prosječnim dnevnim temperaturama do minus 13 stepeni Celzijusa, koje su zabilježene tokom zime 2012. godine“. Tada je naime u decembru zabilježena „jedna kraća faza hladnog vremena, kao i intenzivna hladna faza u februaru“, piše Savezna agencija.
Jedna od premisa počiva na tome da bi zbog (moguće) hladnoće ušteda u Njemačkoj mogla da iznosi samo deset odsto prosječne potrošnje gasa u godinama između 2018. i 2021. Osim toga, pretpostavlja se da će Rusija tokom ovog mjeseca da obustavi tranzit gasa preko Ukrajine u smjeru Evrope, što bi značilo da Njemačka, koja raspolaže najvećim kapacitetima za skladištenje gasa u Evropskoj uniji, mora da poveća količinu izvezenog gasa u smeru Austrije i jugoistočne Evrope. Dalje se pretpostavlja da bi, zbog mogućih niskih temperatura u Belgiji i Holandiji, iz tih susednih zemalja moglo da se uvozi manje ukapljenog gasa preko LNG-terminala u te dve države – zbog toga što bi i u njima porasla potrošnja energije za sopstvene potrebe.
Nijemci nastavljaju sa štednjom gasa
Kalkulacije koje počivaju na tim scenarijima pokazuju da Nemačkoj, čak i u slučaju da se kompletno obustavi tranzit gasa preko Ukrajine, samo u dva slučaja već u februaru iduće godine prete prazna skladišta i privremena nestašica gasa. Prvi scenario bi se ostvario ako domaćinstva i industrija uopšte ne budu smanjili svoju potrošnju gasa, a izvoz gasa iz Njemačke poraste. I drugi, u slučaju da se, osim ta dva upravo navedena faktora, smanji količina LNG-gasa iz uvoza preko susednih zemalja, Belgije i Holandije.
I zato šef Savezne agencije upućuje apel stanovnicima Njemačke da i ubuduće štede, odnosno da paze na potrošnju gasa – kao što su to radili i tokom prošle zime. „Niko ne bi trebalo da se smrzava“, kaže Klaus Miler, „ali istovremeno molimo ljude da i ubuduće dobro razmisle gde mogu da uštede na potrošnji“.
A štednja se itekako isplati. Prema Milerovim rečima „ušteda između oktobra 2022. i septembra 2023. godine rezultirala je smanjenjem troškova jednog prosečnog domaćinstva za oko 440 evra.“
U kom slučaju prijeti nestašica gasa?
Dakle, Njemačkoj bi mogla da prijeti nestašica gasa tek eventualno u februaru iduće godine – ali samo ako se „poklope“ neke nepovoljne stvari. Prvo: ako zima bude veoma hladna. Drugo: ako domaćinstva i industrija uopšte ne budu smanjili svoju potrošnju u odnosu na prosjek zabilježen prije energetske krize.
Treće: ako Rusija već tokom novembra 2023. obustavi tranzit gasa preko Ukrajine (za sada nema naznaka da bi to zaista moglo da se dogodi). Četvrto: ako gasom iz njemačkih skladišta bude moralo intenzivno da se snabdijeva jugoistok Evrope (region koji raspolaže i drugim, alternativnim pravcima i načinima snabdevanja). I peto: ako se znatno smanji količina uvoza gasa preko LNG-terminala u Belgiji i Holandiji.
Situacija u kojoj bi se istovremeno „poklopila“ većina ili čak svi ti krizni faktori, ne može da se isključi – ali se ipak čini da je to malo verovatno. Ono što je posebno interesanjtno jeste činjenica da nijedan od opisanih scenarija ne pretpostavlja da bi na svjetskom tržištu mogla dogoditi fizička nestašica LNG-gasa. Savezna mrežna agencija dakle procenjuje da će LNG-proizvođači u svetu, čak i uslovima veoma hladne zime u Evropi, biti u stanju da „servisiraju“ porast potražnje za tim energentom. Energija Balkana