KAIRO – Predsjednik Afričke razvojne banke (AfDB), Akinumi Adesina, upozorio je da bi nova taksa Evropske unije na uvoz ugljenika mogla koštati afričke države do 25 milijardi dolara godišnje. Govoreći na Konferenciji o održivoj trgovini u Africi u Dubaiju 6. decembra, Adesina je upozorio da bi novi mehanizam EU za prekogranično prilagođavanje cijene ugljenika (Carbon Border Adjustment Mechanism – CBAM) mogao značajno ograničiti trgovinu i industrijski napredak Afrike kažnjavanjem izvoza sa dodatom vrijednošću, uključujući čelik, cement, gvožđe, aluminijum i đubriva.
AfDB je osnovana od strane UN i Afričke unije kako bi pružala finansijsku podršku afričkim vladama i kompanijama koje ulažu u region.
„Sa energetskim deficitom Afrike i oslanjanjem pretežno na fosilna goriva, posebno na dizel, posljedica je da će Afrika biti primorana da ponovo izvozi sirovine u Evropu, što će dodatno uzrokovati deindustrijalizaciju Afrike“, rekao je Adesina.
CBAM
CBAM zahtijeva od uvoznika da plate cijenu ugljenika ekvivalentnu onoj koju plaćaju evropski proizvođači u okviru EU sistema trgovanja emisijama (ETS), u pokušaju da izjednači uslove za sve poslove koji posluju u bloku i spriječi da evropske industrije budu potkopane od strane konkurenata iz inostranstva sa većim emisijama. Porez će se prvo primjenjivati na cement, gvožđe i čelik, aluminijum, đubriva, električnu energiju i vodonik.
Iako je CBAM odobren većinom prekograničnih stranaka ranije ove godine, nova taksa koja je stupila na snagu u oktobru izazvala je oštru reakciju razvijenih zemalja, a lideri Afrike su se žalili na nedostatak konsultacija tokom izrade zakona. Oni ukazuju da Afrika čini samo oko 4 odsto globalnih emisija ugljenika.
Afrika je stradala zbog klimatskih promjena, sad plaća i taksu
„Afrika je prevarena klimatskim promjenama; sada će biti prevarena i u globalnoj trgovini. Zbog slabe integracije u globalne vrijednosne lance, najbolja trgovinska prilika Afrike leži u međuregionalnim razmenama, a nova Afrička zona slobodne trgovine procjenjuje se da će do 2035. povećati međuafrički izvoz za više od 80 odsto“, dodao je Adesina.
Iako je porez uglavnom usmjeren na velike zagađivače poput Kine i Rusije, koje su takođe među geopolitičkim rivalima EU, pogodiće i afričke države, uprkos ponovljenim uvjeravanjima zvaničnika EU da CBAM neće oštetiti afričku ekonomiju.
Indija i Južna Afrika predvode međunarodni otpor CBAM-u, podnoseći žalbe Svjetskoj trgovinskoj organizaciji (STO) da CBAM krši princip nediskriminacije STO-a. Ove tvrdnje su odbacili zvaničnici EU.
Postoje različite procjene potencijalnih troškova CBAM-a na afričke ekonomije. Klimatska komisija Južne Afrike (PCC) procjenjuje da bi CBAM mogao smanjiti izvoz Afrike u EU za 30-35 odsto, odnosno između 1,7 i 2,1 milijardu evra, do 2030. Izveštaj Afričke klimatske fondacije u julu predviđa pad izvoza aluminijuma iz Afrike u EU za 13,9 odsto, gvožđa i čelika za 8,2 odsto, đubriva za 3,9 odsto i cementa za 3,1 odsto.
„EU mora da prizna zabrinutost svojih partnera i radi na ublažavanju negativnih uticaja na afričke ekonomije“, upozorila je ACF.
Koga će pogoditi porez?
Porez će ozbiljno pogoditi samo nekoliko afričkih zemalja. Bruto domaći proizvod Mozambika smanjio bi se za oko 1,5 odsto zbog tarifa na izvoz aluminijuma, prema podacima Centra za globalni razvoj sa sjedištem u Vašingtonu. Mauritanija i Senegal takođe biti teško pogođeni. Energija Balkana